‘Digitale gehandicaptenparkeerkaart gaat parkeerketen inclusiever maken’

3 minuten 25 november 2023

De 200.000 fysieke GPK-passen die nu nog achter autoruiten liggen naar een digitale registratie omzetten, wordt een klus van formaat. Het project Digitale GPK (D-GPK) is een initiatief van het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV), de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) en een dertigtal Nederlandse gemeenten om onze samenleving inclusiever te maken op het gebied van mobiliteit. En tegelijkertijd onduidelijkheden wat betreft parkeerregels, onterecht uitgedeelde boetes en oneigenlijk gebruik tegen te gaan. Parkeer- en mobiliteitsadviesbureau Empaction is gevraagd om advies uit te brengen op het gebied van ontwerp en implementatie inzake data en IT.

De huidige GPK
Personen met een beperking of chronische aandoening maken sinds jaar en dag onder bepaalde voorwaarden aanspraak op de Europees uitgegeven GPK. Houders van deze kaart mogen parkeren op de speciaal daarvoor aangemerkte parkeerplaatsen bij onder andere zorgverleners, winkels en openbare gebouwen in binnen- en buitenland. De kaart komt in drie vormen. De bestuurdersvariant voor mensen die zelf autorijden. De passagierskaart voor personen die met iemand anders meerijden. En dan is er nog een exemplaar voor zorginstellingen, te gebruiken voor bewonersvervoer.

De kaart is bedoeld voor persoonlijk gebruik. Hij staat dan ook op naam, niet op kenteken. Want daar ontbreekt momenteel simpelweg de digitale koppeling voor. Die registratie op naam maakt de GPK flexibel; de gebruiker is niet aan één auto gebonden. Maar er kleven ook nadelen aan de

werkwijze. Zo is het huidige systeem gevoelig voor fraude; wordt de kaart gestolen – iets wat niet zelden voorkomt – dan is oneigenlijk gebruik eenvoudig een feit. Ook maakt het huidige papieren exemplaar parkeerhandhaving vanuit gemeenten lastig. Scanauto’s kunnen het document immers niet lezen en zijn dus niet van de vergunning van een specifiek voertuig op de hoogte. Met onterechte boetes, ergernis en administratieve rompslomp tot gevolg.

Gebundelde informatie
En dan zijn er nog de verschillende regels wat betreft parkeren; veel gemeenten hebben zo hun eigen richtlijnen op dat gebied. Dat geldt ook voor de GPK, hetgeen parkeren voor de doelgroep niet bepaald makkelijker maakt. Iedere keer dat gebruikers een bezoek aan een onbekende plek brengen, moeten ze immers eigen onderzoek doen. Naar de lokale regelgeving, mogelijke parkeerplekken, parkeerkosten en de afstand tot de bestemming bijvoorbeeld. Daarbij komt dat die informatie veelal via niet-officiële bronnen te vinden is. Een officieel en altijd actueel overzicht ontbreekt.

De eerste gesprekken over digitalisering van de GPK vonden reeds in 2016 tussen de verschillende partijen plaats. Inmiddels zijn er al meer dan 100 Nederlandse gemeenten die gebruikmaken van digitaal parkeren en wordt de roep om een sluitende oplossing voor het GPK-probleem steeds groter. Gemeenten proberen waar mogelijk immers passende oplossingen te vinden. Maar hun bewegingsruimte is beperkt. Want een kaart die in Parijs is uitgegeven, moet bij wijze van spreken ook in Zandvoort kunnen worden ingezet. De voorwaarden kunnen niet individueel worden aangepast. Maar de materie is tegelijkertijd te complex om over één nacht ijs te gaan.

Één app met alle informatie
Er wordt momenteel druk aan het ontwerp van de digitale kaart gesleuteld en geschaafd. Het huidige spoor? De gebruiker gaat werken met een app. Die applicatie laat zien waar je bent, of toont de omgeving die je voornemens bent te bezoeken. En geeft weer wat de geldende regels aldaar zijn, waar de gehandicaptenparkeerplaatsen zich in dat gebied precies bevinden en hoe het met de tarieven zit.

Inclusiviteit komt in dezen voort uit altijd voorhanden zijnde en correcte informatie. Want de gemeenten die participeren in de app, houden zelf de gegevens actueel. En net als bij de huidige commerciële parkeerapps, kan de transactie straks tevens vanuit de genoemde applicatie worden gestart. Dat hoeft dus niet aan de automaat te gebeuren. Voor deze specifieke doelgroep ook een grote plus.

Complex door aanpassing wetgeving
De digitalisering van de GPK is een groot en complex project. Wat de invoerdatum betreft, wordt er momenteel naar de zomer van komend jaar gekeken. Want naast ontwerp en implementatie zijn er bijvoorbeeld ook juridische zaken waar rekening mee gehouden moet worden. En veranderingen qua wetgeving, omdat de RDW in de nieuwe situatie een aangepaste taakstelling krijgt; de koppeling tussen kenteken en kaart moet daar immers worden bijgehouden.

Ook staan er nog aanbestedingen op stapel. Op het gebied van de bouw van de app bijvoorbeeld. En voor een centraal hulploket voor personen zonder mobiele telefoon. Want in het kader van de inclusiviteit moet ook die groep 24/7 van de digitale dienst gebruik kunnen maken. Het mag nog even duren, maar de verwachtingen zijn hooggespannen. Met de hogere mate van digitalisering en efficiency zijn zowel de gebruikers als gemeenten gemoeid. De verwachting is dan ook dat steeds meer gemeenten zich bij het collectief aansluiten. En we over een tijdje kunnen stellen dat het voor iedere GPK’er het wachten meer dan waard is geweest.